Motor Tipleri, Çeşitleri ve Özellikleri
Motor Tipleri Ve Özellikleri
Aşağıda motor tiplerinin sıralanışını ve detaylı açıklamalarını sizinle paylaştık. Yakıtın yakıldığı yere göre, Silindir Sıralanışlarına Göre,Supap Mekanizmalarına Göre, Zamanlarına Göre, Çevrimlerine Göre, Yaktığı Yakıtlara Göre, Soğutma Sistemlerine Göre motor tiplerini sıraladık.Bilgi:Motor arızaları, sigorta işlemleri, hasar işlemleri, araç muayenesi vb. konularda USTAYA SOR! bölümümüzden yada konu altı yorumlardan sorularınızı iletebilirsiniz. En kısa zamanda dönüş yapılacaktır.
1.Yakıtın Yakıldığı Yere Göre
Motor, ısıenerjisini mekanik enerjiye dönüştüren makinelerdir. Isı enerjisinin oluşmasına göre, motorların çalışma prensipleri de değişir. Mekanik enerjinin meydana gelmesi için gerek1i olan ısı enerjisi, çeşitli yakıtlardan veya motor silindirlerinin dışında, içinde üretilebilir. Buna göre motorlar, dıştan yanmalı ve içten yanmalı olarak sınıflandırılır.
Dıştan YanmalıMotorlar
Yakıtın silindirlerin dışarıda bir yerde yakılması ile üretilen ısıenerjisini mekanik enerjiye dönüştüren makinelere dıştan yanmalı motor denir. Bu motorlarda yakıt, silindirlerin dışında başka bir yerde yakılır ve üretilen ısıenerjisi ile su buharı elde edilir. Su buharı kapalı bir yerde depo edilerek basıncı yükseltirlir. Basıncı yükselen buharı silindire gönderilerek piston hareket ettirilir ve krank mili döndürülür
İçten YanmalıMotorlar
Dıştan yanmalı motorların aksine, yakıtı doğrudan doğruya silindirler içersinde yakan ve üretilen ısı enerjisini piston biyel mekanizması ile krank miline ileten motorlara içten yanmalı motor denir.
2.Silindir Sayısına Göre
Silindir sayılarına göre motorlar, tek silindirli ve çok silindirli olurlar. Tek silindirli motorlar yatık ve dik düzlemlerde çalışacak şekilde yapılılar. Çok silindirli motorlar, 2-3-4- 6-8-12-16 silindirli motorlardır.Genellikle otomobillerde 4-6-8 silindirli motorlar kullanılır. Bazı yapımcı firmalar bunun dışında 2-3-4-6-7-8-12 silindirli motorlarda yapmışlardır.
3.Silindir Sıralanışlarına Göre
Sıra Tipi
Bu motorlarda, silindirlerin hepsi aynı düzlemde ve aynı eksen doğrultusunda dikey olarak sıralanmışlardır. Bazı fabrikalar, sıra motorları, eğik olarak da yapmaktadırlar. Bunun amacı, araçtaki motor bölmesini küçültmek, ayrıca ön tarafın fazla yüksek olmasını engellemektir.
V Tipi Motorlar
Silindirleri iki sıra halinde ve iki eğik düzlem üzerinde bulunan motorlara V tipi motor denir. V tipi motorların açıları 60° veya 90° olarak yapılır. Sıra tipi ile karşılaştırıldığında silindir sayısı arttırılsa bile V tipi motorun boyutları fazla artmaz. Daha az miktarda krank mili ana yatağına sahip olduğundan motordaki sürtünme kayıplarıdaha azdır.
Boksör Tipi Motorlar
Bu motorlar, silindirleri karşılıklı yatay bir düzlem üzerinde ve ararında 180°’lik açı ile birleşmiş motorlardır. Bu motorların parça sayıları diğer motorlara göre daha az olmaktadır. Kam milleri üzerindeki kamlar karşılıklı supapları açar. Bu tip motorların titreşim seviyeleri diğer motorlara göre daha düşüktür.
Yıldız Tipi Motorlar
Bir merkez etrafında yıldız şeklinde dizilmişledir. Bütün biyel başlarıortak bir biyel muylusuna bağlanmıştır
W Tipi Motorlar
Yüksek silindir sayısına sahip bir motor üretmek amacıyla V ve VR motor tasarımlarının özellikleri birleştirilerek W motor tasarımıelde edilmiştir. W motora önden bakıldığında silindir düzeni çift V şeklinde görülmektedir. Sol ve sağsilindir sıralarındaki V’ leri birleştirdiğinizde bir W elde edebilirsiniz.“W motor” ismi buradan esinlenilmiştir
4.Supap Mekanizmalarına Göre
Supapların, görevi karşımın silindirlere alınmasını ve yanmış gazların dışarı atılmasını sağlamaktır. Ayrıca sıkıştırma ve işzamanlarında sızdırmazlığı temin ederek kompresyon kaçağını önlerler. Bir motorun her silindirinde emme ve egzoz olmak üzere en az iki supap bulunur. Supapların, silindir kapağında ve blok üzerinde bulunmalarına göre supap mekanizmaları çeşitli isimler alırlar.
L Tipi Supap Mekanizması
L tipi supap mekanizması olan motorlarda supaplar yanma odası ve silindirlere ters dönmüş L harfi gibidir. Bu tip supap mekanizması şekli bütün supapların bir tek kam mili ile çalıştırılmasını mümkün kılar. Emme ve egzoz supapları sıra tipi motorlarda silindir bloğunun bir tarafına silindirlere paralel bir şekilde V8 motorlarında ise silindir bloğunun her iki iç tarafına yan yana iki sıra halinde dizilmişlerdir. Günümüzdeki motorlarda bu tip supap mekanizması kullanılmamaktadır
İ Tipi Supap Mekanizması
Üstten supaplıda denilen, İtipi supap sistemi olan motorlarda emme ve egzoz supapları silindir kapağının üzerindedir. Supap başları silindirin içine gelecek şekilde sıra halinde dizilmişlerdir. Bu motorlarda yanma odaları istenildiği kadar küçültülebildiği için sıkıştırma oranlarında artışsağlanmıştır.
Günümüzde üretilen motorların çoğunda supap itme çubuğu ve külbütör mekanizması kaldırılmıştır. Kam mili hareketi doğrudan supap sapına iletilmektedir. Sistemde supaplar silindir kapağı ile beraber sökülüp takıldıkları için supap ayarı çok kolay ve çabuk yapılabilmektedir
T Tipi Supap Mekanizması
İlk zamanlar çok kullanılan bu sistem verimin düşüklüğü ve yüksek sıkıştırma oranına elverişli olmayışı nedeni ile bugün hiç kullanılmamaktadı
F Tipi Supap Mekanizması
Bu tip supap sistemi L ve İtiplerinin birleşmesinden oluşur. F tipi motorlarda emme supapları İ tipine göre egzoz supapları L tipine göre çalışırlar. Yani emme supapları silindir kapağında egzoz supapları silindir bloğunda bulunur. Her iki supap üst kartere yataklandırılmış olan kam milinden hareketini alırlar. Egzoz supapları doğrudan doğruya itecekten hareket aldığı halde emme supapları supap iteceği itme çubuğu ve külbütör manivelası vasıtası ile kapanır. Günümüzdeki motorlarda bu tip supap mekanizması bulunmamaktadır
5.Zamanlarına Göre
Dört ZamanlıMotorlar
Emme, sıkıştırma işve egzoz zamanlarının krank milinin 720 derece dönmesiyle meydana geldiği motorlardır. Bir zaman pistonun Ü.Ö.N dan A.Ö.N ya veya A.Ö.N dan Ü.Ö.N ya hareketiyle meydana gelir.
İki ZamanlıMotorlar
Bir çevrimin (emme-sıkıştırma-işegzoz) krank milinin 360 derece dönmesiyle meydana geldiği motorlardır. Bu motorlarda pistonun Ü.Ö.N dan A.Ö.N ya hareketinde işve egzoz zamanları, A.Ö.N dan Ü.Ö.N ya hareketinde ise emme ve sıkıştırma zamanları meydana gelir.
6.Çevrimlerine Göre
1. Otto çevrimi
2. Dizel çevrimi
3. Stirling çevrimi
7.Yaktığı Yakıtlara Göre
Otto çevrimine göre çalışan içten yanmalı motorlarda, yakıt olarak benzin kullanılır. Dizel çevrimine göre çalışan içten yanmalı motorlarda, yakıt olarak motorin kullanılır. Günümüzdeki bazı otomobillerde özel yakıt devresi sistemleri sayesinde yakıt olarak LPG, doğal gaz ve hidrojen gazı kullanılabilmektedir.
8.Soğutma Sistemlerine Göre
Sıvı ile soğutmalı motorlar: Yanma sonucunda silindirlerde oluşan ısının dışarı atılması için silindir blok ve kapağında soğutma sıvısı dolaşan motorlardır
Hava ile soğutmalı motorlar: Bu motorlarda ise yanma odasında oluşan ısıs ilindir bloğuna yönlendirilen havanın akımı sayesinde atmosfere atılır
Araç motorları hakkında daha fazla bilgi için aşağıda ki yazılarımıza da göz atabilirsiniz.
Motor Üflemesi Ve Motor Yağ Yakması Nedir?
Motorun Teklemesinin Nedenleri?
Motorun Hararet Yapmasının Nedenleri Ve Çözümü
Motor Arızaları Nedenleri?