En İyi Otomatik Şanzıman (Vites) Hangisi? Otomatik Şanzıman (Vites) Çeşitleri Nelerdir?

Otomatik Şanzıman (Vites) Çeşitleri Nelerdir?

Vites konusu, bütün otomobil kullanıcıları için en önemli unsurlardan biri haline gelmiştir. Birçok insan, vites seçiminin doğrudan konfor ile ilgili olduğunu söylemektedir. Öncelerden pek kullanılmayan otomatik şanzıman, son zamanlarda adeta moda haline gelmiştir. Günümüzde bütün araba kullanıcıları araç alırken vites özelliklerine dikkat etmektedir. Peki, en iyi şanzıman çeşidi hangisidir?  Otomatik vites türlerini, markalar kendilerine özel isimler ile adlandırmış olsalar da bu vitesleri çalışma koşullarına göre sınıflandırmamız mümkündür. 

 Otomatik Vites Çeşitleri?

1. Tam otomatik şanzımanlar

2. CVT şanzımanlı araçlar

3. Tek kavramalı yarı otomatik şanzımanlar

4. Çift kavramalı yarı otomatik şanzımanlar

1. Tam Otomatik Şanzımanlar

İlk olarak bahsedeceğimiz tür sorunsuzluklarıyla ünlü tam otomatik vites olarak karşımıza çıkmaktadır. Diğerlerine göre daha kullanışlı, kullanım süresi uzun, bakımı ve onarımı kolay olan bir türdür. 

Tam Otomatik Şanzıman Arabaların Avantajları ve Dezavantajları

Diğer düz ve yarı otomatik şanızman sistemlerine göre aşınma minumum düzeydedir.

Yeni nesil araçlarda bulunan Hill holder sistemi olmasa bile yokuşlarda kaydırma yapmaz.

Vites geçişlerinde debriyaj sistemi bulunmamaktadır. Bunun yerine bu görevi tork konventörü denilen sistem gerçekleştirir. Konvertörde aracın gücünden yediği için bir miktar performans yani tork kaybı olur.

Vites hassastır ve vites geçişlerinin hissedilmesi minumum düzeydedir.

60.000 km de bir şanzıman yağı değişimi yapılması tavsiye edilir. Bakımlarının düzenli yapılması, aracın hor kullanılmaması ve şanzıman yağı değişimine dikkat edildiği sürece problem çıkarma düzeyi minumum seviyededir.

Gaz tepkileri özellikle yeni nesil araçlarda geliştirilmiştir. F1 Vites denilen direksiyon arkasındaki kulakçıklarla vites değişimine izin verir.

Dezavantajlarına bakarsak eğer, diğer otomatik şanzımanlara göre 1-2 litre daha fazla yakıt tüketmektedir. Uzun yolda ise uzun vites geçişleri nedeniyle daha az devir çevirdiğinden yakıtı daha makul yakmaktadır.Performansı daha fazla yakıt tüketmesine rağmen diğer şanzıman türlerine göre daha ileri seviyede değildir.

Ülkemizde motor hacminin olumsuz vergilendirmesi yüzünden yüksek hacimli motor + tam otomatik şanzıman kombinasyonunu malesef görememekteyiz lakin Amerika’da bu seçenekler uzun yıllardır kullanılmaya devam ediyor. Ülkemizde en fazla gördüğümüz 2.0 cc motorlar olmaktadır. Bu vergilendirme süreci devam ettiği sürece bu motorlarada ulaşılması günden güne azalmaktadır.

Vites kutusu sırası normal şartlarda ( P - R - N - D ) şeklindedir.

Birçok markanın tercih etmiş olduğu b tam otomatik şanzıman, kullanıcıya gerek kalmadan aracın ne zaman hangi vitese geçeceğine karar vermekte ve uygulamaktadır. İsteyen kullanıcılar manuel kullanım şekline getirerek kendileri de kullanabilmektedir. 

Tam otomatik şanzıman kullanılan arabalar

• Honda Accord 2.0 EX 4 A/T
• Honda Accord 2.4 EX 5 A/T
• Honda Accord 2.0 EX 5 A/T
• Honda CR-V 2.0 EX 5 A/T
• Honda CR-V 2.0 EX 5 A/T
• Honda Civic 1.6 ES 4 A/T
• Honda Civic 1.6 Elegance 5 A/T
• Honda Civic 5 A/T
• Hyundai i30 1.6 Crdi 4 A/T
• Kia Ceed 1.6 Crdi Concept Hb ve SW 4 A/T
• Mazda 1.6 MZR Auto 4 A/T
• Opel Insignia 2.0 CDTI 130 hp Active Select 6 A/T
• Mercedes Benz C180 (1.6) 5 A/T
• BMW 1.16 8 A/T
• Hyundai i30 1.6 crdi 6 A/T
• Kia Ceed 1.6 crdi 6 A/T
• Peugeot Grubu EAT (Yeni Nesil)
• BMW Grubu 
• Mercedes Grubu
• Mazda Grubu
• Honda Grubu

2. CVT Şanzımanlı Araçlar

En pürüzsüz vites geçişlerine sahip olan sürekli değişken şanzıman sistemidir. Vites geçişlerini hissetmezsiniz.

Gaza sabit bir şekilde bastığınızda devir göstergesi bile yerinden oynamadan hızlanabilirsiniz.

Tam otomatikler gibi sorunsuzluklarıyla ünlüdürler. Eski 1.6 benzinli Ford C-max ve Focuslarda modellerinde problem yaşandığıda olmuştur.

En çok tutulan CVT otomatikli araçlar Honda Jazz, Nissan Micra, Nissan Juke ve Mitsubishi Lancer 1.8’dir.

Audi’nin kullandığı Multitronic sistemide CVT’ye benzerlik göstermektedir.

Hybrid araçlarda da sıklıkla CVT şanzıman türü kullanılmaktadır.

Scooter motorlardada kullanılan sistem CVT temellidir.

CVT otomatik şanzıman kullanılan arabalar

• 2002 - 2008 Honda Jazz Sport, ES, Elite
• 2012 Honda Jazz Fun CVT
• 2016 ve sonrası Honda Jazz
• 2011 Toyota Avensis 1.8 CVT
• 2010 Nissan Altima 2.5 SE - CVT (Yüksek motor hacminden dolay malesef ülkemizde bulunmuyor)
• Nissan Juke 1.6 CVT
• 2012 Toyota Yaris 1.33 CVT
• Mitsubishi Lancer 1.8

3. Tek Kavramalı Yarı Otomatik Şanzımanlar

Tek kavramalı yarı şanzımanlar robotik bir debriyaj sisteminden oluşmuştur. Araç beyni tarafından yönetilir ve vites değişimi kendi yapar. Diğer şanzımanlar gibi pürüzsüz bir vites geçişine sahip değildirler. Daha açık anlatmak gerekirse sistem sizin yerinize debriyaja kendi basar ve vites değişir.

Yarı otomatik şanzımanın tam otomatikten farkı güç aktarımının kesilmesidir. Tam otomatikte tork konvertörü devreye girerek güç aktarımını kesmeden en aza indirmektedir. Yarı otomatik vitesli araçlarda ise güç aktarımı kesilmektedir.

Sistem vitesi en erken sürede yükseltme eğiliminde olduğundan yakıt tüketimleri avantajlıdır.

Tek kavramalı şanzıman kullanan bazı marka modelerde direksiyondan manuel vites değiştirmeyi sağlayan kulakçıklar bulunur.

Kullanımı kolaydır. Daha önce hiç otomatik vites kullanmayan bir kişi çok kısa sürede alışabilir.

Tam otomatik şanzımandan tek kavramalı yarı şanzımana geçen kullanıcılar bu şanzımandan çoğunlukla memnun kalmazlar.

Vites geçişleri biraz sarsıntılı olduğundan gün geçtikçe tercih edilme durumu düşmektedir.

Düşük hızlarda seyir halinde vitesin 1’emi geçiyim 2’ye mi geçiyim halinde kararsız kalıp sarsıntı yapması gibi olumsuzlukları vardır.

Robotize şanzımanlar yokuşlarda da yığılmaya neden olmaktadır.

Bu şanzıman tipinde kalibrasyon ayarı yapılması gerekebilir. Yapılmadığı takdirde vites geçişleri daha sarsıntılı bir hal alabilir.

Tek kavramalı robotize şanzımanlar için hill holder sistemi yani yokuş kalkış sistemi gereklidir. Olmayan araçlarda özellikle yokuşlarda geri kaçırma yaşanır ayrıca baskı balata ömrünün kısalmasına neden olur. Yokuşlarda ve sıkışık tarikte çok kalındığında sistem çok fazla ısındığında kendini korumaya alır. Bu gibi durumlarda aracınızı sağa çekip soğumasını beklemelisiniz. Yani aracınızı biraz dinlendirmelesiniz.

Tek kavramalı yarı otomatik şanzıman kullanılan arabalar

• Citroen C4 Grand Picasso - MCP
• Citroen (yeni) C4 - MCP
• 3.3. 2011 Fiat Bravo 1.6 mj 120 dynamic - dualogic (benim Bravo )
• Fiat Linea 1.3 mj 90 emotion - dualogic
• Honda Jazz Fun - i-shift
• Opel Corsa 1.3 mj - easytronic
• Opel Astra 1.3 mj - easytronic
• Peugeot 308 1.6 hdi Auto6R
• Peugeot 508 1.6 hdi - Auto6R
• Peugeot 5008 1.6 hdi - Auto6R
• Peugeot 3008 hdi - Auto6R
• Toyota Auris 1.4 D4d Comfort extra - multimode
• Toyota Corolla 1.4 D4d Comfort extra - multimode
• Toyota Yaris 1.33 Terra Sporty - multimode
• Citroen DS5 1.6 e-hdi MCP

4. Çift Kavramalı Yarı Otomatik Şanzımanlar

Son zamanların en çok kullanılan vites türlerinden biri de çift kavramalı otomatik vitestir. Bu türün bakım ve onarımı diğerlerine göre daha pahalıdır. Yakıt tüketimi ise oldukça ekonomiktir. Bu sistem sürüş sırasında aracın hızına göre bir önceki veya sonraki vitese geçmeye hazır bir şekilde bekler. 

Volkswagen grubunun DSG şanzıman, Renault grubunun EDC şanzıman, Alfa Romeo grubunun TCT, Volvo ve Ford grubununda Powershift  olarak adlandırdığı ve araçlarında tercih ettiği otomatik şanzıman türüdür.

Çift kavramayı açıklamak gerekirse eğer sistemde kavrama bulunur. Kavramanın biri 1-3-5-7 vitesler için kavramanın diğer ise 2-4-6-8 vitesler için görevlendirilmiştir. Sistem bir üst vitese ve bir alt vitese geçmek için hazır bekler. Bu nedenle vites geçişlerinde yığılma, sarsıntı vs olmaz. Pürüzsüz bir vites geçişine sahiptirler. Sistem vites geçişi için daima hazır olduğundan vites geçişleri çok hızlıdır.

Diğer şanzıman türlerine göre bakım ve arıza maliyetleri daha pahalıdır. Aracın marka tarafından tavsiye edilen kullanım koşullarına göre kullanılması gerekmektedir. Diğer şanzıman türlerine göre arızaya daha yatkındır.

Bu markalardan en çok Volkswagen’ın DSG sistemi eleştirilmektedir. Mekatronik denilen aksam çabuk bozulabilmekte ve geç farkedilmesi durumunda şanzıman değişimine kadar gidebilmektedir.

Makatronik arızası aracın titremesi, vites geçişlerinde ses gelmesi ve vites geçişlerinde kararsızlık gibi durumlarla kendini belli etmektedir. Bu gibi problemlerde en erken sürede servise başvurmanız gerekmektedir.

Çift Kavramalı Yarı Otomatik Şanzıman Kullanılan Arabalar

• Renault Grubu (Yeni Nesil)
• VW Grubu
• Alfa Romeo Grubu (Yeni Nesil)
• Opel Grubu (Yeni Nesil)

Uzun bir yazı oldu. Tüm otomatik şanzıman çeşitlerini avantajları ve dezavantajlarıyla anlatmaya çalıştım. En iyi otomatik şanzıman kendimce tam otomatik şanzımanlar olduğunu düşünüyorum. Konuyla ilgili olumlu-olumsuz yorumlarınızı bekliyorum..

Marka bazında da incelediğimiz otomatik şanzımanları hakkında aşağıdaki yazılarımızdan bilgi sahibi olabilirsiniz.

DSG Şanzıman Nedir, Avantajları Dezavantajları ve problemleri

EDC Şanzıman Nedir, Avantajları Dezavantajları ve problemleri

CVT Şanzıman Nedir, Avantajları Dezavantajları ve problemleri